De basisverzekering: naturapolis, restitutiepolis of combinatiepolis

De basisverzekering voor ziektekosten bestaat in drie varianten: de naturapolis, de restitutiepolis en de combinatiepolis.

Wat is een basisverzekering?

De basisverzekering is een zorgverzekering voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Het is een wettelijk verplichte verzekering. Kinderen tot 18 jaar zijn gratis meeverzekerd op de basisverzekering van hun ouders. Heb je een laag inkomen? Dan kun je bij de Belastingdienst een zorgtoeslag aanvragen. Dat kun je heel makkelijk zelf doen, maar er zijn ook bedrijven die tegen betaling aanbieden voor jou een zorgtoeslag aan te vragen.

De overheid bepaalt elk jaar welke zorg vanuit de basisverzekering vergoed wordt. De inhoud van de basisverzekering is dus bij alle zorgverzekeraars hetzelfde. Elk jaar verandert er wel iets in de basisverzekering. Nieuwe behandelingen of medicijnen worden dan vergoed, andere medicijnen of behandelingen die zich niet voldoende bewezen hebben, worden uit het basispakket gegooid.

Desondanks stijgen de zorgkosten flink. In 2023 gaven we in Nederland een bedrag van 54,8 miljard euro uit aan zorgkosten die onder de basisverzekering vallen. Dat blijkt uit cijfers van Zorginstituut Nederland. In 2021 was dat nog 48,3 miljard euro.

Zorgverzekeraars zijn verplicht om iedereen te accepteren die zich aanmeldt voor een basisverzekering. Het maakt niet uit of je gezond bent of niet, iedereen betaalt bij die verzekeraar dezelfde premie voor de basisverzekering. Dat heet een acceptatieplicht.

Basisverzekering: wel en niet-gecontracteerde zorg

Maar verzekeraars mogen wel kiezen met welke zorgverleners ze een contract sluiten. En als je met een basisverzekering naar een zorgverlener gaat met wie ze geen contract hebben, dan hoeven ze die zorg niet volledig te vergoeden. De hoogte van de vergoeding ligt in dat geval tussen de 60 en 100 procent. Daarin verschillen basisverzekeringen dus van elkaar. Ook de premies van basisverzekeringen verschillen.

Basisverzekering uitbreiden met aanvullende zorgverzekeringen en tandartsverzekering

Omdat niet alle zorg onder de basisverzekering valt, kun je een aanvullende zorgverzekering afsluiten en een tandartsverzekering, maar die zijn allebei niet verplicht. Verwacht je weinig zorgkosten te maken? Dan kun je overwegen om zo’n aanvullende verzekering en tandartsverzekering achterwege te laten. Zorg er dan wel voor dat je genoeg geld achter de hand hebt om zelf extra zorgkosten te betalen.

Voor aanvullende verzekeringen en tandartsverzekeringen hebben zorgverzekeraars geen acceptatieplicht. Voor duurdere aanvullende verzekeringen en tandartsverzekering kan het zijn dat je een vragenlijst moet invullen, voordat je die polis kunt afsluiten. Sommige verzekeraars laten oudere klanten voor aanvullende verzekeringen een hogere premie betalen dan jongere klanten. Dat mag.

Naturapolis als basisverzekering

Eens per jaar kun je van zorgverzekeraar veranderen. Daarbij kun je kiezen uit een naturapolis, een restitutiepolis of een combinatiepolis. Niet elke zorgverzekeraar biedt overigens een restitutiepolis of combinatiepolis aan. Bij sommige zorgverzekeraars kun je alleen kiezen uit een naturapolis met ruime keuze aan zorgverleners en een naturapolis waarmee je maar bij een beperkt aantal zorgverleners terecht kunt. Onder meer Anderzorg en VinkVink bieden maar 1 basisverzekering aan: een combinatiepolis, waarover later meer.

Bij de naturapolis kun je alleen terecht bij zorgverleners met wie je ziektekostenverzekeraar een contract heeft gesloten. De rekening gaat bij een naturapolis rechtstreeks van jouw behandelaar naar de verzekeraar bij wie je de basispolis hebt afgesloten. Besluit je met een naturapolis als basisverzekering toch naar een zorgverlener te gaan met wie jouw verzekeraar geen contract heeft, dan moet je de rekening voorschieten en krijg je die mogelijk niet helemaal vergoed. Dat verschilt per verzekeraar. Voor spoedeisende hulp kun je in elk ziekenhuis terecht, ongeacht of je zorgverzekeraar met dat ziekenhuis een contract heeft of niet. Vergelijk de premie voor de zorgverzekering en vraag gratis offertes voor ziektekostenverzekeringen op.

Voor- en nadelen van de naturapolis als basisverzekering

Voordelen van een naturapolis: doorgaans geen rekeningen voorschieten of betalen; geen aparte administratie bijhouden; doorgaans een lagere premie; een snellere dienstverlening omdat verzekeraar en zorgaanbieder hierover al afspraken hebben gemaakt. Nadelen van een naturapolis als basisverzekering: je hebt iets minder keuze in zorgverleners. Ga je naar een niet-gecontracteerde zorgverlener, dan krijg je mogelijk niet alle kosten vergoed.

De restitutiepolis als basisverzekering verdwijnt

Wil je volledig vrije zorgkeuze en naar elke zorgverlener gaan die je zelf wilt? Dan kon je tot en met 2024 een restitutiepolis afsluiten. Met zo’n polis hoefde je nooit bij te betalen, ook al had je zorgverlener geen contract met jouw zorgverzekeraar. Ook hoefde je nooit iets voor te schieten.

Maar de restitutiepolis bestaat vanaf 1 januari 2025 niet meer. Zorgverzekeraars zagen dat met name bij wijkzorg en GGZ-zorg veel hoge rekeningen werden ingediend. Daarom geven ze nog maar een gedeeltelijke vergoeding als je voor die vormen van zorg gebruik maakt van een zorgverlener met wie ze geen contract hebben afgesloten. Op die manier probeerden ze de zorgvraag te sturen om de kosten te beperken. Ook hadden zorgverzekeraars meer administratief werk aan een restitutiepolis.

Maar als de vrije zorgkeuze beperkt wordt, mag de zorgverzekering van de zorgverzekeringswet geen restitutiepolis meer heten en is er sprake van een combinatiepolis. Exit restitutiepolis dus.

Wat is een combinatiepolis?

Een combinatiepolis is eigenlijk een combinatie van een naturapolis en een restitutiepolis. In de praktijk wordt de meeste zorg in natura verleend en gaat de rekening rechtstreeks naar je zorgverzekeraar. Een klein deel van de zorg wordt echter op basis van restitutie verleend, dus op basis van een vergoeding. Je moet dan de rekening zelf voorschieten en declareert die bij je zorgverzekeraar. In de meeste gevallen wordt die volledig vergoed, ook al heeft je zorgverlener geen contract met jouw verzekeraar.

Maar daar zijn 2 uitzonderingen op: Met name bij wijkzorg en GGZ-zorg gebeurt het de laatste jaren steeds vaker dat zorgverzekeraars die niet meer volledig willen vergoeden als je voor die zorgverlening naar een zorgverlener gaat met wie ze geen contract hebben. Vandaar dat in 2025 alle restitutiepolissen zijn omgezet naar een combinatiepolis.

Kleine verschillen in de basisverzekering

Het verschil tussen de twee soorten polissen is minder groot dan vaak wordt gesuggereerd. In de praktijk blijkt dat bijna alle landelijk werkende verzekeraars met vrijwel alle ziekenhuizen, specialisten en huisartsen afspraken maken over de zorg die gedekt wordt door de basisverzekering. Dit maakt dat je als verzekerde met een basisverzekering (naturapolis en combinatiepolis) bij vrijwel alle zorgverleners terecht kunt.

Alleen met een budget naturapolis heb je minder keuze uit gecontracteerde zorgverleners. Ook krijg je dan vaak een kleiner deel van je zorgkosten vergoed, als je naar een zorgverlener zonder contract gaat. Daar staat tegenover dat de premie van zo’n budget naturapolis lager is dan van een gewone naturapolis en een combinatiepolis.

Combinatiepolissen bieden meer keuze in zorgverleners, een hogere vergoeding bij niet-gecontracteerde zorgverleners, maar hebben doorgaans een hogere premie. De combinatiepolis van VinkVink, een dochteronderneming van de Menzis Groep, is in 2025 echter een positieve uitzondering. Dat is met een premie van 141,40 euro per maand de goedkoopste zorgverzekering van 2025 en toch is dit een combinatiepolis. Je moet echter wel al je zaken via de VinkVink-app regelen en bellen is er niet bij. Je kunt alleen chatten.

Bij kleinere regionale verzekeraars kan het wel zo zijn dat de verzekeraar geen afspraken heeft met een zorgaanbieder van uw keuze.

Basisverzekering, combinatiepolis en voorschieten

Spoedopnames worden altijd vergoed, ook al heeft de betreffende zorgverlener geen contract met uw zorgverzekeraar. Moet u in Nederland een beroep doen op een ziekenhuis waarmee uw verzekeraar geen contract heeft en heeft u een naturapolis dan bestaat een kleine kans dat u moet bijbetalen. Vergelijk basisverzekeringen op eigen risico, klantwaardering, vrije zorgkeuze en premie.

Mis nooit meer een bericht. Meld je hieronder aan voor onze gratis nieuwsbrief en volg ons op Facebook.