De basisverzekering voor ziektekosten bestaat in drie varianten: de naturapolis, de restitutiepolis en de combinatiepolis.
De basisverzekering, hoe zit dat ook alweer?
In Nederland geven we in 2021 een bedrag van 48,3 miljard euro uit aan zorg die onder de basisverzekering valt, blijkt uit cijfers van Zorginstituut Nederland. Dat is een stijging van 9,4 procent ten opzichte van 2020. Die basisverzekering is een verplichte verzekering voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Kinderen tot 18 jaar zijn gratis meeverzekerd op de basisverzekering van hun ouders.
Naturapolis als basisverzekering
Eens per jaar kun je van zorgverzekeraar veranderen. Daarbij kun je kiezen uit een naturapolis, een restitutiepolis of een combinatiepolis. Niet elke zorgverzekeraar biedt overigens een restitutiepolis of combinatiepolis aan. Bij veel zorgverzekeraars kun je alleen kiezen uit een naturapolis met ruime keuze aan zorgverleners en een naturapolis waarmee je maar bij een beperkt aantal zorgverleners terecht kunt. Een basisverzekering kun je uitbreiden met aanvullende verzekeringen voor zorg die niet onder de basisverzekering valt, en een tandartsverzekering. Als je alleen fysiotherapie of tandzorg na een ongeval wilt verzekeren, kun je ook een losse aanvullende verzekering afsluiten, ongeacht bij wie je je basisverzekering hebt afgesloten.
Bij de naturapolis kunt u alleen terecht bij zorgverleners met wie uw ziektekostenverzekeraar een contract heeft gesloten. De rekening gaat bij een naturapolis rechtstreeks van uw behandelaar naar de verzekeraar bij wie u de basispolis heeft afgesloten. Besluit u met een naturapolis als basisverzekering toch naar een zorgverlener te gaan met wie uw verzekeraar geen contract heeft, dan moet u de rekening voorschieten en krijgt u die mogelijk niet helemaal vergoed. Dat verschilt per verzekeraar. Voor spoedeisende hulp kun je in elk ziekenhuis terecht, ongeacht of je zorgverzekeraar met dat ziekenhuis een contract heeft of niet. Vergelijk de premie voor de zorgverzekering en vraag gratis offertes voor ziektekostenverzekeringen op.
Voor- en nadelen van de naturapolis als basisverzekering
Voordelen: geen rekeningen voorschieten of betalen; geen aparte administratie bijhouden; doorgaans een lagere premie; een snellere dienstverlening omdat verzekeraar en zorgaanbieder hierover al afspraken hebben gemaakt. Nadelen naturapolis als basisverzekering: u heeft iets minder keuze in zorgverleners; gaat u naar een niet-gecontracteerde zorgverlener, dan krijgt u mogelijk niet alle kosten vergoed.
De restitutiepolis als basisverzekering
Heeft u een basisverzekering die een restitutiepolis is, dan kunt u zelf kiezen door wie u zich laat behandelen. U moet dan wel vaak de rekening zelf voorschieten en die kunt u naderhand declareren bij uw ziektenkostenverzekeraar (mits de behandeling onder de basisverzekering valt uiteraard). Verzekeraars vergoeden dan vaak het standaardbedrag dat in Nederland voor die behandeling geldt. Rekent uw behandelaar meer, dan moet u het verschil bij een restitutiepolis zelf betalen.
Maar let op: zorgverzekeraars proberen volgens de Consumentenbond het standaardtarief te verlagen, waardoor u steeds meer zelf moet betalen als u met een naturapolis naar een zorgverlener gaat met wie de zorgverzekeraar geen contract heeft. Tegenover de grotere vrijheid die u bij een restitutiepolis heeft, staat vaak een iets hogere premie voor de basisverzekering. Dat komt, omdat er bij een restitutiepolis als basisverzekering voor de verzekeraar wat meer administratieve rompslomp zit. Overigens heeft het nieuwe kabinet Rutte II plannen om de restitutieverzekering af te schaffen. Verzekerden kunnen dan alleen een natura basisverzekering afsluiten.
Voor- en nadelen restitutiepolis als basisverzekering
U kunt kunt zelf kiezen naar welke zorgverlener u gaat; u krijgt van alle zorgverleners de kosten in principe vergoed, hoewel niet meer dan de kosten die in Nederland gebruikelijk zijn. Nadelen resitutiepolis als basisverzekering: de premie ligt van deze basisverzekering ligt doorgaans iets hoger; u moet zelf rekeningen voorschieten en dus een goede administratie bijhouden; verzekeraars hebben geen speciale afspraken met zorgverleners gemaakt over prijs en kwaliteit.
Wat is een combinatiepolis?
Een combinatiepolis is eigenlijk een combinatie van een naturapolis en een restitutiepolis. In de praktijk wordt de meeste zorg in natura verleend en gaat de rekening rechtstreeks naar je zorgverzekeraar. Een klein deel van de zorg wordt echter op basis van restitutie verleend. Dat kan betekenen dat je een deel van de rekening niet vergoedt krijgt en dus zelf moet betalen. Met name bij wijkzorg en GGZ-zorg gebeurt het de laatste jaren steeds vaker dat zorgverzekeraars die niet meer volledig willen vergoeden. Vandaar dat sommige restitutiepolissen zijn omgezet naar een combinatiepolis.
Kleine verschillen in de basisverzekering
Het verschil tussen de twee soorten polissen is minder groot dan vaak wordt gesuggereerd. In de praktijk blijkt dat bijna alle landelijke verzekeraars een nationale dekking hebben van bijna 100 procent. De verzekeraars hebben dus met vrijwel alle ziekenhuizen, specialisten en huisartsen afspraken gemaakt over de zorg die gedekt wordt door de basisverzekering. Dit maakt dat je als verzekerde met een basisverzekering (naturapolis en restitutiepolis) bij vrijwel alle zorgverleners terecht kunt.
Bij kleinere provinciaal werkende verzekeraars kan het wel zo zijn dat de verzekeraar geen afspraken heeft met een zorgaanbieder van uw keus. Veel verzekeraars die een restitutiepolis als basisverzekering aanbieden betalen overigens ook rechtstreeks uit aan de zorgverlener, mits ze met hen een contract hebben. U krijgt in dat geval dus ook geen rekening thuisgestuurd. Overigens zijn er ook verzekeraars die een mengvorm van een restitutiepolis of een naturapolis aanbieden.
Basisverzekering, restitutiepolis en voorschieten
Zoals gezegd moet u bij een restitutiepolis waarschijnlijk de kosten van huisartsenbezoek en medicijnen voorschieten maar dure ziekenhuisbehandelingen worden rechtstreeks door de verzekeraar betaald. U moet wel van tevoren toestemming vragen voor dergelijke behandelingen. Spoedopnames worden altijd vergoed. Moet u in Nederland een beroep doen op een ziekenhuis waarmee uw verzekeraar geen contract heeft en heeft u een naturapolis dan bestaat een kleine kans dat u moet bijbetalen. Vergelijk hieronder basisverzekeringen op eigen risico, klantwaardering, vrije zorgkeuze en premie.
Nico van Dijk is sinds 2001 financieel journalist, eindredacteur en hoofdredacteur. Hij heeft veel gepubliceerd over ‘personal finance’-onderwerpen zoals verzekeringen, hypotheken, beleggen en lenen.