Een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten en je pensioen regelen staan bij veel ZZP-ers op het lijstje ‘best belangrijk, zoek ik nog wel eens uit als ik meer tijd heb.’ En daar blijft het vaak bij, want als drukbezette zelfstandige zit er vaak meer werk in de dag dan het aantal uren toelaten. Daarnaast hebben arbeidsongeschiktheidsverzekeringen het imago duur te zijn. Voor veel zzp-ers is dat een reden om het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering maar even te parkeren.
- Beperkte buffers bij ZZP-ers
- 'Arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten is te duur'
- Arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten bij de overheid?
- Arbeidsongeschiktheid verzekeringen voor zware beroepen
- Arbeidsongeschiktheid verzekeren via crowdsurance
- Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor een beperkt aantal jaren
- Arbeidsongeschiktheidsverzekering tot aan je pensioen
- Het verzekerde bedrag van je AOV tussentijds aanpassen
- Premie arbeidsongeschiktheidsverzekering is fiscaal aftrekbaar
- Belastingvoordeel arbeidsongeschiktheidsverzekering
Laatst gewijzigd: 5 maart 2024.
Een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten is voor veel ZZP’ers nog een hele klus. Nederland telde in 2021 volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek 1,1 miljoen ZZP’ers. En als je er ook nog deeltijd-ZZP-ers bij optelt, komt het aantal zelfstandigen zonder personeel uit op 1,6 miljoen. Al die zelfstandigen regelen hun eigen opdrachten, hun eigen inkomen, hun eigen pensioen en als het goed is ook hun eigen arbeidsongeschiktheidsverzekering. Maar bij dat laatste gaat het vaak mis.
Beperkte buffers bij ZZP-ers
Totdat het te laat is. Uit andere cijfers van het CBS uit 2020, recentere cijfers zijn niet bekend, blijkt dat als de inkomsten drie maanden zouden wegvallen 19 procent van de zelfstandigen zonder personeel al onder de minimumloongrens zakt. Bij een vol jaar aan gederfd inkomen zakt eenderde van alle ZZP-ers door die kritische ondergrens. Zelfstandigen in de bouw, horeca, het transport en de opslag zouden het hardst in hun portemonnee geraakt worden.
Hoeveel ZZP-ers hebben dan wel een arbeidsongeschiktheidsverzekering? Dat is een verontrustend laag aantal. In 2011 had nog 23 procent van de ZZP-ers een arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten. Maar in 2016 was dat aantal gedaald naar 19 procent. Ter vergelijking: van de zelfstandigen mét personeel was ruim 32 procent verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid.
‘Arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten is te duur’
Meest gehoorde reden voor ZZP-ers om geen arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten? Bijna de helft, 46 procent, zegt dat de kosten niet opwegen tegen de baten en 37 procent zegt een arbeidsongeschiktheidsverzekering niet te kunnen betalen. met andere woorden de arbeidsongeschiktheidsverzekering is te duur.
Twintig procent zegt een arbeidsongeschiktheidsverzekering niet nodig te hebben, omdat ze de financiële risico’s zelf kunnen dragen. Dat zijn vooral 55-plussers die in geval van arbeidsongeschiktheid nog maar een korte periode tot hun pensioen hoeven te overbruggen. Nog eens ongeveer 20 procent kan bij arbeidsongeschiktheid terugvallen op het inkomen van de partner. Dat zijn volgens het CBS met name vrouwelijke ondernemers zonder personeel. Tot slot heeft een kleine groep geen verzekering, omdat men niet wordt geaccepteerd vanwege leeftijd of gezondheid.
Arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten bij de overheid?
Het inmiddels demissionaire kabinet Rutte IV heeft met werkgevers- en werknemersorganisaties in het pensioenakkoord afgesproken dat alle zelfstandigen een arbeidsongeschiktheidsverzekering moeten afsluiten. Die verplichting geldt niet alleen voor zelfstandigen zonder personeel, maar ook voor ondernemers met personeel, directeuren-groot-aandeelhouders en vrije beroepsbeoefenaren. Het was de bedoeling die wetgeving in 2026 in te voeren, maar door de val van het kabinet wordt invoering mogelijk vertraagd.
Hoe die AOV er uit komt te zien, is ook nog niet exact bekend, maar er ligt wel een advies. De uitkering van zo’n wettelijk verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering zou op het minimumloon moeten liggen. Je zou maximaal een jaarinkomen van rond de 30.000 euro kunnen verzekeren. De premie zou 8 procent van het inkomen worden. Deze premie is aftrekbaar van de belasting en wordt door de Belastingdienst geïnd. De uitvoering van de arbeidsongeschiktheidsverzekering zou worden overgelaten aan het UWV. Er komt wel een vaste wachttijd, waarbij je dus nog geen uitkering krijgt, maar hoe lang die is, staat nog niet vast.
Ondernemers die al een arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten hebben, hoeven niet aan de verplichte AOV mee te doen. Ook mag je zelf bij een verzekeraar een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten.
Dat laatste is interessant, want zo kun je zelf gaan ‘shoppen’ voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering die beter bij jouw situatie, risico’s en dekking past. Je kunt bij onder meer Allianz en Univé een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten.
Arbeidsongeschiktheid verzekeringen voor zware beroepen
Wie zich even in arbeidsongeschiktheidsverzekeringen verdiept, komt er al snel achter dat zo’n AOV helemaal niet zo’n dure of ingewikkelde verzekering hoeft te zijn. Zo heb je tegenwoordig zogeheten broodfondsen, ook wel crowdsurance genoemd. Vooral zelfstandigen met een zwaar beroep, zoals metselaars of stratenmakers, kunnen moeilijk een gewone arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten. Vaak vinden zij de premies te hoog. Zij kunnen zich dan via een broodfonds, crowdsurance of via de vrijwillige WIA-verzkering van het UWV tegen arbeidsongeschiktheid verzekeren.
Arbeidsongeschiktheid verzekeren via crowdsurance
Een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten via een crowdsurance werkt heel simpel. Het gaat om een collectief van zelfstandigen die elke maand een bedrag inleggen. Als iemand niet meer kan werken, wordt hij of zij twee jaar financieel geholpen door de andere deelnemers uit het fonds. Dit heet een schenkkring. Vaak wordt dit ook wel een broodfonds genoemd, maar bij een broodfonds kennen de deelnemers elkaar en bij crowdsurance is dat niet zo.
Overigens blijkt uit een onderzoek van onafhankelijk bureau Moneyview uit februari 2024 dat ook bijvoorbeeld balletdansers, ballonvaarders en helikopterpiloten moeilijk een AOV kunnen afsluiten bij een gewone verzekeraar. Dat komt doordat niet veel mensen zo’n beroep hebben, waardoor verzekeraars de risico’s lastig kunnen inschatten.
Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor een beperkt aantal jaren
Bij het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering kun je vaak kiezen voor verschillende looptijden van de uitkering. Zo kun je kiezen voor een uitkering voor een bepaald aantal jaren. Als bijvoorbeeld na die periode je hypotheek is afgelost, dalen je maandlasten en heb je wellicht geen uitkering van je arbeidsongeschiktheidsverzekering meer nodig. Als je weet dat je op een bepaalde leeftijd een flinke som geld kunt verwachten, bijvoorbeeld omdat een lijfrenteverzekering gaat uitkeren, kun je overwegen een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor een beperkt aantal jaren af te sluiten. Maar bespreek dat wel met een adviseur en laat alles goed doorrekenen.
Arbeidsongeschiktheidsverzekering tot aan je pensioen
Een andere mogelijkheid is om je hele werkzame leven tot aan je pensioen tegen arbeidsongeschiktheid te laten verzekeren. Die zogeheten eindleeftijd van de arbeidsongeschiktheidsverzekeringen bepaalt mede de premie voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Dat is de leeftijd waarop een arbeidsongeschiktheidsverzekering stopt met uitkering. Veel verzekeraars houden al rekening met de stijging van de AOW-leeftijd die in 2028 stijgt naar 67 jaar en 3 maanden.
Het verzekerde bedrag van je AOV tussentijds aanpassen
Waar je bij het afsluiten van een AOV ook even naar moet kijken, is of je tussentijds het verzekerde bedrag van je AOV kunt verhogen. Bij de meeste arbeidsongeschiktheidsverzekeringen mag je het verzekerde bedrag met maximaal tien procent per jaar verhogen, zonder dat je daarvoor opnieuw een medische keuring moet ondergaan. Bij vrijwel alle verzekeraars mag je de AOV jaarlijks verhogen, maar check even in de polisvoorwaarden wat er staat over dat zogeheten ‘verhogingsrecht’. Het kan namelijk zijn dat er een leeftijdsgrens geldt of een grens aan het maximaal te verzekeren bedrag.
Verhogen mag overigens alleen als je nog werkt. Als je al arbeidsongeschikt bent, kun je het verzekerde bedrag niet meer verhogen. Als je het verzekerde bedrag tussentijds wilt verlagen, kan dat vaak wel zonder problemen.
Premie arbeidsongeschiktheidsverzekering is fiscaal aftrekbaar
Een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten levert een fiscaal voordeel op als je ondernemer voor de inkomstenbelasting bent (IB-ondernemer dus met een eenmanszaak, firmant in een VOF of commanditaire vennootschap). De uitkering wordt dan ook belast.
Een rekenvoorbeeld: Wie in 2022 een belastbaar inkomen uit werk en woning heeft (box 1) van maximaal 69.399 euro, betaalt daarover 37,07 procent inkomstenbelasting en krijgt dus ook 37,07 procent van de betaalde premie voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering terug.
Alleen als je in dat jaar de AOW-leeftijd bereikt, gelden andere belastingtarieven.
Belastingvoordeel arbeidsongeschiktheidsverzekering
Dankzij dat belastingvoordeel wordt een arbeidsongeschiktheidsverzekering al weer een stuk goedkoper. En als je de netto betaalde premie voor je arbeidsongeschiktheidsverzekering verdeelt over het aantal uren dat je werkt, zul je zien dat de premie voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering best meevalt.
Mis nooit meer een bericht. Meld je hieronder aan voor onze gratis nieuwsbrief en volg ons op Facebook.
Nico van Dijk is sinds 2001 financieel journalist, eindredacteur en hoofdredacteur. Hij heeft veel gepubliceerd over ‘personal finance’-onderwerpen zoals verzekeringen, hypotheken, beleggen en lenen.