Dit zijn de plannen voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen

De invoering van een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen is weer een stap dichterbij. Demissionair minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Mariëlle Paul (VVD) wil dat zelfstandigen zich vanaf 2030 verplicht bij de overheid kunnen verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. De premie zou 5,4 procent gaan bedragen met een maximum van 171 euro per maand. Wie zelf al een arbeidsongeschiktheidsverzekering heeft afgesloten, hoeft zich niet bij de overheid te verzekeren.

Laatst gewijzigd: 12 september 2025.

Een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten en je pensioen regelen staan bij veel ZZP-ers op het lijstje ‘best belangrijk, zoek ik nog wel eens uit als ik meer tijd heb.’ En daar blijft het vaak bij, want als drukbezette zelfstandige zit er vaak meer werk in de dag dan het aantal uren toelaten. Daarnaast hebben arbeidsongeschiktheidsverzekeringen het imago duur te zijn. Voor veel zzp-ers is dat een reden om het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering maar even te parkeren.

Een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten is voor veel ZZP’ers nog een hele klus. Nederland telde in 2024 volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek 1,3 miljoen ZZP’ers. En als je er ook nog deeltijd-ZZP-ers bij optelt, komt het aantal zelfstandigen zonder personeel uit op 1,6 miljoen. Al die zelfstandigen regelen hun eigen opdrachten, hun eigen inkomen, hun eigen pensioen en als het goed is ook hun eigen arbeidsongeschiktheidsverzekering. Maar bij dat laatste gaat het vaak mis.

Beperkte buffers bij ZZP-ers

Totdat het te laat is. Uit de Zelfstandigen Enquete Arbeid 2025 van het Centraal Bureau voor de Statistiek en TNO blijkt dat in 2025 in totaal 73 procent van de zelfstandig ondernemerws één of meer voorzieningen voor arbeidsongeschiktheid heeft getroffen. Dat is al een stuk meer dan in 2019 toen nog maar 60 procent van de zelfstandigen (met en zonder personeel) een potje voor arbeidsongeschiktheid had geregeld. Van de zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers) had in 2025 72% iets geregeld voor het geval hij of zij niet meer zou kunnen werken.

Veertig procent van de zelfstandigen heeft bij arbeidsongeschiktheid een buffer op de spaarrekening. Verder heeft 27 procent een arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten. Zelfstandigen met personeel hadden vaker (43%) een arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten dan zelfstandigen zonder personeel (24%). Ruim een kwart van de zelfstandigen had helemaal niets geregeld voor ziekte en arbeidsongeschiktheid.

‘Arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten is te duur’

Meest gehoorde reden voor ZZP-ers om geen arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten? Veel zelfstandigen vinden een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten te duur. Dat geldt met name voor zelfstandigen die weinig verdienen. Of ze vinden de kosten niet opwegen tegen de baten. Anderen kunnen de risico’s van arbeidsongeschiktheid zelf dragen. Dat zijn vooral 55-plussers die in geval van arbeidsongeschiktheid nog maar een korte periode tot hun pensioen hoeven te overbruggen.

Anderen hebben een partner die genoeg verdiend om het huishouden financieel draaiende te houden. Tot slot heeft een kleine groep geen verzekering, omdat men niet wordt geaccepteerd vanwege leeftijd of gezondheid.

Arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten bij de overheid?

Het toenmalige kabinet Rutte IV heeft met werkgevers- en werknemersorganisaties in het pensioenakkoord afgesproken dat alle zelfstandigen een arbeidsongeschiktheidsverzekering moeten afsluiten. Die verplichting geldt niet alleen voor zelfstandigen zonder personeel, maar ook voor ondernemers met personeel, directeuren-grootaandeelhouders en vrije beroepsbeoefenaren. Een voorstel voor zo’n verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen vormt de kern van de Wet basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (BAZ).

Verplichte AOV laat nog op zich wachten

Het was de bedoeling die wetgeving in 2026 in te voeren, maar dat gaat niet lukken. De inmiddels afgetreden minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Eddy van Hijum, schreef in een brief aan de Tweede Kamer van november 2024: “Uitvoeringsinstantie UWV geeft aan dat invoering in elk geval niet kan voor 1 januari 2030 en mogelijk ook niet in de jaren erna als
een wijziging van het (bredere) stelsel van arbeidsongeschiktheid uitblijft.” De Belastingdienst kan helemaal geen datum noemen waarop de wet in werking zou kunnen treden.

Advies voor wetsvoorstel

Nu komt zijn opvolger, demissionair minister Mariëlle Paul, op 12 september 2025 met een wetsvoorstel. Dit voorstel is voor advies naar de Raad van State gestuurd. Daarna moet het nog door de Tweede en Eerste Kamer.

Hoe hoog wordt de premie van de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering?

De uitkering van zo’n wettelijk verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering zou volgens het voorstel van demissionair minister Paul op het minimumloon moeten liggen. De arbeidsongeschiktheidsuitkering moet 70 procent van de winst voor de arbeidsongeschiktheid bedragen, weet de Volkskrant. De uitkering mag niet hoger zijn dan het minimumloon. Dat betekent dat de premie 5,4 procent van de winst wordt.

In een eerder voorstel bedroeg die premie nog 6,5 procent. Maar in het voorstel dat voor advies naar de Raad van State is gestuurd, is een wachttijd van twee jaar ingebouwd. Daardoor kan de premie lager worden.

Die wachttijd van twee jaar is weer nodig om de Belastingdienst de tijd te geven om te kunnen bepalen hoe hoog de exacte winst was voordat de zelfstandige arbeidsongeschiktheid is geworden.

Premie verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering fiscaal aftrekbaar

Deze premie is aftrekbaar van de belasting en wordt door de Belastingdienst geïnd. De uitvoering van de arbeidsongeschiktheidsverzekering zou worden overgelaten aan het UWV. Om het voor deze toch al overbelaste organisatie nog een beetje behapbaar te houden, komt er jaarlijks één moment waarop je kunt overstappen van de arbeidsongeschiktheidsverzekering van de overheid naar eentje die je zelf afsluit, of andersom.

Het is de bedoeling dat de verzekeraars aan het UWV gaan doorgeven welke zelfstandigen bij hen een arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben afgesloten. Dat scheelt ZZP’ers weer administratieve rompslomp.

Ondernemers die al een arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten hebben, hoeven niet aan de verplichte AOV mee te doen. Ook mag je zelf bij een verzekeraar een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten.

Dat laatste is interessant, want zo kun je zelf gaan ‘shoppen’ voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering die beter bij jouw situatie, risico’s en dekking past. Je kunt bij onder meer Allianz en Univé een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten.

Arbeidsongeschiktheid verzekeringen voor zware beroepen

Wie zich even in arbeidsongeschiktheidsverzekeringen verdiept, komt er al snel achter dat zo’n AOV helemaal niet zo’n dure of ingewikkelde verzekering hoeft te zijn. Zo heb je tegenwoordig zogeheten broodfondsen, ook wel crowdsurance genoemd. Vooral zelfstandigen met een zwaar beroep, zoals metselaars of stratenmakers, kunnen moeilijk een gewone arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten. Vaak vinden zij de premies te hoog. Zij kunnen zich dan via een broodfonds, crowdsurance of via de vrijwillige WIA-verzkering van het UWV tegen arbeidsongeschiktheid verzekeren.

Arbeidsongeschiktheid verzekeren via crowdsurance

Een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten via een crowdsurance werkt heel simpel. Het gaat om een collectief van zelfstandigen die elke maand een bedrag inleggen. Als iemand niet meer kan werken, wordt hij of zij twee jaar financieel geholpen door de andere deelnemers uit het fonds. Dit heet een schenkkring. Vaak wordt dit ook wel een broodfonds genoemd, maar bij een broodfonds kennen de deelnemers elkaar en bij crowdsurance is dat niet zo.

Overigens blijkt uit een onderzoek van onafhankelijk bureau Moneyview uit februari 2024 dat ook bijvoorbeeld balletdansers, ballonvaarders en helikopterpiloten moeilijk een AOV kunnen afsluiten bij een gewone verzekeraar. Dat komt doordat niet veel mensen zo’n beroep hebben, waardoor verzekeraars de risico’s lastig kunnen inschatten.

Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor een beperkt aantal jaren

Bij het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering kun je vaak kiezen voor verschillende looptijden van de uitkering. Zo kun je kiezen voor een uitkering voor een bepaald aantal jaren. Als bijvoorbeeld na die periode je hypotheek is afgelost, dalen je maandlasten en heb je wellicht geen uitkering van je arbeidsongeschiktheidsverzekering meer nodig. Als je weet dat je op een bepaalde leeftijd een flinke som geld kunt verwachten, bijvoorbeeld omdat een lijfrenteverzekering gaat uitkeren, kun je overwegen een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor een beperkt aantal jaren af te sluiten. Maar bespreek dat wel met een adviseur en laat alles goed doorrekenen.

Arbeidsongeschiktheidsverzekering tot aan je pensioen

Een andere mogelijkheid is om je hele werkzame leven tot aan je pensioen tegen arbeidsongeschiktheid te laten verzekeren. Die zogeheten eindleeftijd van de arbeidsongeschiktheidsverzekeringen bepaalt mede de premie voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Dat is de leeftijd waarop een arbeidsongeschiktheidsverzekering stopt met uitkering. Veel verzekeraars houden al rekening met de stijging van de AOW-leeftijd die in 2028 stijgt naar 67 jaar en 3 maanden.

Het verzekerde bedrag van je AOV tussentijds aanpassen

Waar je bij het afsluiten van een AOV ook even naar moet kijken, is of je tussentijds het verzekerde bedrag van je AOV kunt verhogen. Bij de meeste arbeidsongeschiktheidsverzekeringen mag je het verzekerde bedrag met maximaal tien procent per jaar verhogen, zonder dat je daarvoor opnieuw een medische keuring moet ondergaan. Bij vrijwel alle verzekeraars mag je de AOV jaarlijks verhogen, maar check even in de polisvoorwaarden wat er staat over dat zogeheten ‘verhogingsrecht’. Het kan namelijk zijn dat er een leeftijdsgrens geldt of een grens aan het maximaal te verzekeren bedrag.

Verhogen mag overigens alleen als je nog werkt. Als je al arbeidsongeschikt bent, kun je het verzekerde bedrag niet meer verhogen. Als je het verzekerde bedrag tussentijds wilt verlagen, kan dat vaak wel zonder problemen.

Premie arbeidsongeschiktheidsverzekering is fiscaal aftrekbaar

Een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten levert een fiscaal voordeel op als je ondernemer voor de inkomstenbelasting bent (IB-ondernemer dus met een eenmanszaak, firmant in een VOF of commanditaire vennootschap). De uitkering wordt dan ook belast.

Een rekenvoorbeeld: Wie in 2022 een belastbaar inkomen uit werk en woning heeft (box 1) van maximaal 69.399 euro, betaalt daarover 37,07 procent inkomstenbelasting en krijgt dus ook 37,07 procent van de betaalde premie voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering terug.

Alleen als je in dat jaar de AOW-leeftijd bereikt, gelden andere belastingtarieven.

Belastingvoordeel arbeidsongeschiktheidsverzekering

Dankzij dat belastingvoordeel wordt een arbeidsongeschiktheidsverzekering al weer een stuk goedkoper. En als je de netto betaalde premie voor je arbeidsongeschiktheidsverzekering verdeelt over het aantal uren dat je werkt, zul je zien dat de premie voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering best meevalt.

Mis nooit meer een bericht. Meld je hieronder aan voor onze gratis nieuwsbrief en volg ons op Facebook.